ಲೇಖನ: ರಾಜು ಮುದ್ದಡಗಿ, ಜೇವರ್ಗಿ
ನವೆಂಬರ್ 26 – ಸಂವಿಧಾನ ದಿನ. 2015ರಿಂದ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಈ ಆಚರಣೆ, ಕೇವಲ ದಿನಾಂಕದ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲ; ಭಾರತದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ನೈತಿಕ, ಬೌದ್ಧಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪಯಣವನ್ನು ಮರುಪರಿ ಶೀಲಿಸುವ ಮಹತ್ವದ ಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲು ಇದನ್ನು “ಕಾನೂನು ದಿನ” ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ, 2015ರಲ್ಲಿ “ಸಂವಿಧಾನ ದಿನ” ಎಂಬ ನಾಮಕರಣ, ಡಾ. ಬಿ.ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ 125ನೇ ಜನುಮಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಗೌರವವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ-ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚರ್ಚೆಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುವ ಗಂಭೀರ ರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರಯತ್ನವೂ ಆಗಿದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನ-ವ್ಯಾಪಕ, ಜೀವಂತ, ಅನನ್ಯ
ಲೋಕದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಾಲವಾದ ಸಂವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನ ಒಂದು.
ಇದರ ಮೂಲಾಧಾರ ನ್ಯಾಯ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಸಮಾನತೆ ಹಾಗೂ ಭ್ರಾತೃತ್ವ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಮೌಲ್ಯಗಳು.
ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಭಾರತದ ನೈಜ ಸಮಾಜವು ಈ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಹೊಸ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತುತ್ತಿದೆ.
ಜಾತಿ–ಲಿಂಗ–ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಸಮಾಜದ ಅಂತರಾಳಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿವೆ.
ವಿಧಿ 14 ರಿಂದ 17ರ ಸಮಾನತೆ ಭರವಸೆ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಬಲವಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದರೂ, ಅದರ ನೆಲಮಟ್ಟದ ಜಾರಿಗೆ ಇನ್ನೂ ದೂರದ ಪ್ರಯಾಣ ಬಾಕಿಯೇ ಇದೆ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಕನಸಿನ “ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ” ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಮತದಾನ ಹಕ್ಕಲ್ಲ-ಮನುಷ್ಯನ ಘನತೆಯ ಗೌರವ.
ಡಿಜಿಟಲ್ ಯುಗದ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನ ಸವಾಲುಗಳು
ಇಂದಿನ ಭಾರತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆಗೆ ದಾರಿತೊಡಗಿಸಿದೆ:
- ಡಿಜಿಟಲ್ ಗೌಪ್ಯತೆ
- ಡೇಟಾ ಸುರಕ್ಷತೆ
- ಆಲ್ಗರಿತಮಿಕ್ ಭೇದಭಾವ
- ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದ ಧ್ರುವೀಕರಣ
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ “ಗೌಪ್ಯತೆ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕು” ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿರುವುದು ಸಂವಿಧಾನದ ಜೀವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ.
ಪರಿಸರ–ಹವಾಮಾನ ನ್ಯಾಯ: ಇಂದಿನ ತುರ್ತು ಪ್ರಶ್ನೆ
ವಿಧಿ 48A (ರಾಜ್ಯದ ಕರ್ತವ್ಯ) ಮತ್ತು 51A(g) (ನಾಗರಿಕರ ಕರ್ತವ್ಯ) ಪ್ರಕೃತಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತವೆ.
ಆದರೆ
- ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ
- ನೀರಿನ ಕೊರತೆ
- ಮಾಲಿನ್ಯ
- ಪರಿಸರ ಹಾನಿ
ಇವುವೇ ಇಂದಿನ ಭಾರತದ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲುಗಳು. ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಇಂದಿನ ಸಂವಿಧಾನ ಸಂವಾದದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ನಿಧಾನ ಚಲನೆ-“ನ್ಯಾಯ” ಮೌಲ್ಯದ ಸವಾಲು
ಲಕ್ಷಾಂತರ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಬಾಕಿ, ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ–ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಮಾನತೆ, ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ನೆರವಿನ ಕೊರತೆ-ಇವೆಲ್ಲವೂ “ನ್ಯಾಯ” ಎಂಬ ಸಂವಿಧಾನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸುತ್ತವೆ.
ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸುಧಾರಣೆ ಕೇವಲ ಅಗತ್ಯವಲ್ಲ
ಸಂವಿಧಾನದ ಭವಿಷ್ಯ ಯುವಜನರ ಕೈಯಲ್ಲಿ
ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನುಡಿ ಇಂದು ಕೂಡ ಅಕ್ಷರಶಃ ಸತ್ಯ:
“ಉತ್ತಮ ಸಂವಿಧಾನವೂ ಕೆಟ್ಟವರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೇಡು ತರುತ್ತದೆ;
ಕೆಟ್ಟ ಸಂವಿಧಾನವೂ ಒಳ್ಳೆಯವರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸದ್ಫಲ ಕೊಡುತ್ತದೆ.”
ಈ ಸಂವಿಧಾನ ದಿನದ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ:
ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದಲ್ಲ-ಅದನ್ನು ಬದುಕುವುದು.
ಯುವಪೀಳಿಗೆಯ ನೈತಿಕ ಬದ್ಧತೆ, ಜಾಗೃತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಭಾರತ ಸಂವಿಧಾನದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಿವೆ.
